جدیدترین اخبار
بابک بهداد: ضعف بیشتر فیلم‌های مستند در بخش پژوهش است
به گزارش روابط عمومی جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی بابک بهداد، مستندساز و عضو هیئت انتخاب بخش فیلم‌های مستند نخستین جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی، با اشاره به این که بیش از ۳۰۰ فیلم در مرحله انتخاب آثار مورد بررسی قرار گرفت، گفت: «بعضی از فیلم‌ها ساختار خیلی خوبی داشتند و ازنظر پژوهش، کارگردانی، فیلمبرداری، روایت و نوع نگاه به موضوع دارای کیفیت بالایی بودند، اما بعضی از فیلم‌ها نیز صرفاً گزارشی بودند، یعنی بدون فکر و طراحی یا بدون تحقیق و پژوهش ساخته شده بودند.»
بهداد افزود: «فیلم‌های قوم‌پژوه در دنیا بسیار مورد توجه قرار دارند و یک بستر گسترده را برای پرداختن به هر آنچه مرتبط با اقوام است در برمی‌گیرند. لباس، غذا، آیین‌ها، معماری، موسیقی، جغرافیا و... هرکدام می‌تواند موضوعی برای پرداختن در یک فیلم باشد. در فیلم‌هایی که ما دیدیم بیشتر به آیین‌ها و زیست اقوام توجه شده بود و در تعدادی از آثار هم توجه به صنایع دستی و آیین‌های خاص مشهود بود، اما به عقیده من می‌شد به مسائل دیگر هم ورود کرد. درواقع، می‌توان گفت فیلمسازان خیلی وارد جزئیات نشده بودند. البته بعضی فیلم‌ها روی یک موضوع خاص تمرکز داشتند ولی بعضی از دوستان خیلی کلی به موضوع نگاه کرده بودند.»
او با بیان این که ضعف بیشتر فیلم‌های مستند در بخش پژوهش است، گفت: «برای ساخت این نوع فیلم‌ها باید ابتدا یک پژوهش میدانی انجام شود یعنی علاوه بر پژوهش کتابخانه‌ای، فیلمساز باید ابتدا مدتی با یک قوم زیست کند تا درک درستی از آن پیدا کند و بعد بتواند برای ساخت فیلم اقدام کند. درمورد مستندهای ارسال‌شده به جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی خیلی‌ها با این که موضوع متفاوتی داشتند شبیه هم بودند. این نشان می‌دهد هنوز نگاه درستی به فیلم‌های قوم‌نگارانه وجود ندارد. به نظر من باید بیشتر به این موضوع پرداخت و نمونه‌های خارجی فیلم‌های قوم‌نگارانه خوبی که در سطح جهان ساخته شده است در جشنواره نمایش داده شوند و کارشناسان به تحلیل آن‌ها بپردازند.»
سازنده فیلم «بهارستان، خانه ملت» افزود: «پژوهش شرط اولیه هر فیلم مستند است، چون پژوهش است که به فیلمساز یک نوع نگاه می‌دهد. به گفته جان گریرسون (مستندساز پیشرو اسکاتلندی)، "مستند بازسازی خلاقانه واقعیت است" یعنی شما با استفاده از ابزاری که دارید، واقعیت را به شکل خلاقانه نشان می‌دهید. البته من فکر می‌کنم فیلمساز به‌تنهایی نمی‌تواند این کار را انجام دهد و باید یک مردم‌شناس یا کسی که تحقیق و پژوهش در این زمینه را بلد باشد هم کنار او قرار بگیرد. در آن صورت این پژوهش می‌تواند به یک متن یا ساختار درست در فیلم تبدیل شود. برای ساخت فیلم مستند، فیلمساز پس از پژوهش باید یک طرح اولیه بنویسد و پس‌ازآن به سراغ فیلمبرداری برود، چون این طرح اولیه می‌تواند به موفقیت او در ساخت فیلم کمک کند.»
بهداد ادامه داد: «به نظر من یکی از ضعف‌های اصلی فیلم‌های مستندی که ما دیدیم گفتار متن بود. گفتار متن بیشتر فیلم‌ها شبیه هم بود که کار‌ها را به سمت برنامه‌های تلویزیونی می‌برد و باعث می‌شد سطح فیلم‌ها پایین بیاید. بیشتر آنچه در این گفتار‌ها می‌شنویم توضیح واضحات است. درواقع همان چیزی که می‌بینیم تکرار می‌شود، درحالی‌که گفتار فیلم باید در راستای مضمون فیلم قرار بگیرد و چیزی را مطرح کند که نمی‌توان با تصویر نشان داد. این باعث می‌شود بیننده درک درستی از موضوع پیدا کند. البته باز هم این مسئله به پژوهشی که انجام گرفته است برمی‌گردد. علاوه بر این، استفاده از موسیقی به‌ندرت در فیلم‌ها درست بود و طراحی درستی هم برای صدا وجود نداشت، درصورتی‌که صدا در این نوع فیلم بسیار اهمیت دارد.»
او با بیان این که جای جشنواره‌ای مانند نخستین جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی در فضای فرهنگی و هنری ایران خالی بود، افزود: «گفته می‌شود این رویداد در سال‌های آینده به‌صورت بین‌المللی برگزار می‌شود، اما من فکر می‌کنم حداقل باید سه دوره از جشنواره برگزار شود تا ازنظر آیین‌نامه‌ای و اجرایی ثبات پیدا کند و پس‌ازآن بین‌المللی شود.»
بهداد افزود: «جشنواره فقط محل نمایش فیلم و جایزه دادن نیست بلکه محل بحث و گفتگو و آشنایی فیلمسازان با یکدیگر است و فکر می‌کنم اتفاق مهمی که پس از یک جشنواره می‌افتد تغییر نگاه فیلمساز است، که آن هم حاصل بحث و نقد و بررسی آثار در جشنواره است. جشنواره‌های خوبی در کشور داشتیم که حاصل همکاری بخش خصوصی و دولتی بود، اما متأسفانه بیشتر از دو سه دوره ادامه پیدا نکردند. امیدوارم جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی تا سال‌ها ادامه پیدا کند، زیرا هرچه تعداد این جشنواره‌ها بیشتر شود تأثیر بهتری در سینمای ایران دارد.»
نخستین دوره جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی توسط بنیاد ایران‌شناسی و موسسه فرهنگی هنری فصل هنر با شعار «اقوام، ریشه ایران‌زمین»، ۲۶ تا ۳۰ اردیبهشت در پردیس سینمایی باغ کتاب برگزار می‌شود.
این رویداد سینمایی در بخش‌های رقابتی شامل فیلم‌های بلند سینمایی، فیلم‌های کوتاه داستانی، انیمیشن، مستند، نماهنگ و فیلمنامه منطبق با موضوع جشنواره برگزار می‌شود که گستره زیست‌بوم، آیین‌های فرهنگی و مذهبی، سبک زندگی، آداب و رسوم و سنن اقوام ایرانی، تاریخ اقوام، میراث فرهنگی ملموس و ناملموس و ظرفیت‌های گردشگری را در برمی‌گیرد.