جدیدترین اخبار
روایتی از روستای ناپدیدشده و دژ نظامی باستانی | گفت‌و‌گو با احسان دهقانی کارگردان «دیار ناشناخته»
به گزارش روابط عمومی جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی، احسان دهقانی با فیلم «دیار ناشناخته» در بخش مستند نخستین دوره این رویداد سینمایی حضور داشت.
این مستند ۶۴ دقیقه‌ای، تنگه‌ای باستانی در استان فارس را با تمدن‌های مختلف و آثار به‌جامانده از گذشته‌های دور بررسی می‌کند. «دیار ناشناخته» در روستای تادوان در شهرستان خفر تصویربرداری شد.
دهقانی همچنین سازنده فیلم بلند داستانی «برف سیاه»، فیلم‌های کوتاه «خط مقدم»، «مدافع طبیعت»، «منفی» و «گم‌گشتگان» و دو مستند داستانی «شهید عبدالمجید سپاسی» و «شهید مرتضی جاویدی» است.
او درباره ایده اولیه ساخت «دیار ناشناخته» که برای اولین بار در جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی به نمایش درآمد، گفت: «بخش آغازین فیلم درباره یک روستای تاریخی است که در حدود ۵۰۰ سال پیش ناگهان غیب شد. آن زمان انگلیسی‌ها در ایران بودند. یکی از اهالی روستا که برای انگلیسی‌ها ماهیگیری می‌کرد، اواخر شب صدای عجیبی می‌شنود و زمانی که به سمت روستا برمی‌گردد می‌بیند روستایی وجود ندارد. این موضوع در کتاب خاطرات یک سرهنگ انگلیسی ثبت شده است.»
این مستندساز ادامه داد: «ما درباره تنگه باستانی تادوان شنیده بودیم که در زمان‌های قدیم جهانگردان از آن عبور می‌کردند و در کتاب‌های خود به آن اشاره کرده بودند - خانه‌های باستانی در ارتفاع ۱۰۰ متری از کف دره تادوان که در کتاب‌های جهانگردان از آن‌ها به‌عنوان قصرهای باشکوه یاد شده است.»
دهقانی ادامه داد: «برای بررسی منطقه رفتیم و متوجه شدیم فقط خانه‌ها نیستند، بلکه یک غار هم آنجا هست که هیچ‌کس آن را به‌طور کامل کشف و بررسی نکرده است. به دلیل شرایط خاص غار، هیچ مستندسازی وارد غار نمی‌شود. ما هم ابتدا چون تجربه نداشتیم دوربین‌هایی با خود برده بودیم که مناسب فضای درون غار نبودند و به دلیل رطوبت زیاد دچار مشکل شدند. پس‌ازآن با دوربین‌های ضد آب برای تصویربرداری رفتیم و هر بار از هشت صبح تا شش عصر درون غار بودیم. فضای غار بسیار باریک بود و در قسمت‌هایی مجبور بودیم زمین را بکنیم تا بتوانیم سینه‌خیز به جلو برویم.»
دهقانی افزود: «در ادامه جستجوی خود در جهت شمال غربی تنگه در بدنه کوه به دو پناهگاه و یک جان‌پناه صخره‌ای مربوط به دوران پارینه‌سنگی رسیدیم. داخل محوطه ابراز سنگی پیدا کردیم که از آن به‌عنوان چاقو یا برای شکار استفاده می‌شد. روی دیواره صخره‌ای پناهگاه یک نقاشی با رنگ قرمز دیدیم. حدود یک سال آن را بررسی کردیم تا متوجه شدیم طرح یک صحنه شکار است.»
او با بیان این که حتی افراد محلی هم از وجود چنین چیزهایی اطلاع ندارند، گفت: «نمی‌دانستیم چنین چیزهایی آنجا هست. ما فقط رفته بودیم غار و طبیعت آن را کشف کنیم.»
دهقانی با بیان این که مجموع کار فیلمبرداری و پژوهش‌های این پروژه حدود چهار سال زمان برد، گفت: «ما از یک قلعه باستانی در قسمت جنوبی تنگه باخبر بودیم که روی یک کوه مشرف به کل منطقه قرار دارد و مربوط به دوره ساسانیان و هخامنشیان است. در ادامه تصویربرداری، روی دیواره‌های کوه سپیدار، مقابل غار تادوان با مغاک‌هایی روبرو شدیم که ساکنان باستانی ناحیه در آن زندگی می‌کردند. در این مغاک‌های به‌هم‌پیوسته که در ارتفاع ۱۰۰ متری از تنگه قرار دارند، آثاری دیده می‌شود که محلی‌ها به آن "خانه گبران" می‌گویند. با بررسی‌های بیشتر متوجه شدیم آنجا یک دژ نظامی متعلق به دوره ساسانی و حتی پیش از آن بوده است. نمونه چاه‌های آب مستطیلی شکل در این مغاک‌ها در تخت جمشید نیز دیده می‌شود و به همین دلیل این منطقه می‌تواند به دوره هخامنشی هم ربط پیدا کند.»
او افزود: «ما در این منطقه با آثاری روبرو شدیم که نمی‌دانستیم مربوط به چه دوره‌ای هستند. برای تحقیق و پژوهش از کارشناسان میراث فرهنگی کمک گرفتیم، اما هیچ حمایتی برای ساخت این فیلم نداشتیم و کاملاً کار شخصی بود.»
دهقانی ادامه داد: «چه بخواهیم چه نخواهیم افرادی هستند که به دنبال یافتن گنج به هر جایی سرک می‌کشند و آثار باستانی را خراب می‌کنند. شاید تا پنج سال دیگر این آثار وجود نداشته باشند، پس حداقل ما تصویری از آن‌ها را ثبت کرده‌ایم. شاید با ثبت این تصاویر مطالبه‌ای به وجود بیاید تا این منطقه حفاظت و با توجه به این که قابلیت گردشگری دارد به مردم معرفی شود. ما تغذیه، پوشش و نوع زندگی افراد آن دوران را مورد بررسی قرار دادیم و به نظرم این فیلم می‌تواند به مخاطبان ایرانی و خارجی کمک کند درمورد ایران بیشتر بدانند.»
او در ادامه درباره جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی گفت: «از این که جشنواره‌ای در راستای تمدن‌ها و اقوام شکل گرفته خوشحال شدم. سال گذشته که فراخوان جشنواره را دیدم کار خود را ثبت کردم. فکر می‌کنم این جشنواره اصالت ایرانی بودن دارد و واقعاً خوب است هر سال برگزار شود. خود من از زمانی که درباره این جشنواره شنیدم چند ایده به ذهنم رسید که درمورد قوم‌ها و طایفه‌هایی که در استان خودمان هستند فیلم بسازم و در دوره‌های بعدی جشنواره معرفی کنم، چون همه این سنت‌ها در حال از بین رفتن است.»
نخستین جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی با شعار «اقوام، ریشه ایران‌زمین» ۲۶ تا ۳۰ اردیبهشت در پردیس سینمای باغ کتاب تهران برگزار شد.